Schrif­te­lijke vragen, gesteld samen met Chris­tenUnie, over fairtrade zonne­pa­nelen

Indiendatum: 9 apr. 2021
Antwoorddatum: 11 mei 2021

1. Heeft u kennisgenomen van het artikel ‘Ophef over gebruik ‘foute’ Chinese zonnepanelen’ uit het Financieel Dagblad (8-4-2021)?

Antwoord: Het betreffende artikel is bekend bij het College.

2. Bent u het met de ChristenUnie en Partij voor de Dieren eens dat het absoluut onacceptabel is als de gemeente Apeldoorn (indirect) uitbuiting van mensen zou faciliteren?

Antwoord: Als College vinden we Oeigoerse dwangarbeid bij de productie van silicium onacceptabel. Als gemeente proberen we binnen onze mogelijkheden uitbuiting van mensen niet te faciliteren.

3. Zijn er in de gemeente Apeldoorn zonneprojecten gerealiseerd waarbij de gebruikte panelen mogelijk geproduceerd zijn door middel van dwangarbeid?

Antwoord: Dit is niet uit te sluiten. Het is als gemeente niet mogelijk om de herkomst van de gebruikte panelen en materialen bij alle zonnepark initiatieven in de gemeente te controleren. Hier worden geen voorwaarden aan gesteld in het vergunningentraject; de fabrikant en de bron van grondstoffen worden niet door de gemeente vastgelegd.

Daarnaast is de productieketen van silicium, een grondstof voor vele elektrische apparaten en zonnepanelen, op dit moment nog onvoldoende transparant om uit te sluiten dat er sprake is van dwangarbeid. Branchevereniging Holland Solar en andere elektrische apparatensectoren kijken samen met de Nederlandse overheid naar mogelijkheden voor meer transparantie in de productieketen van zonnepanelen.

4. Welke inspanningen heeft het college tot nu toe geleverd om ervoor te zorgen dat de zonnepanelen die gebruikt worden voor de (gemeentelijke) zonneprojecten van goede herkomst zijn?

Antwoord: Wij plaatsen als gemeente alleen zonnepanelen met fabrikanten die een ISO 9001 en 14001 certificaat hebben. Voor grote projecten wordt de UEA (uniform Europees aanbestedingsdocument) gevraagd. Dit is een eigen verklaring van de inschrijver m.b.t. diverse aspecten en uitsluitingsgronden waaronder kinderarbeid, mensenhandel, milieurecht, arbeidsrecht en sociaal recht. Het is vooral een verklaring van de inschrijver, dus niet specifiek voor de producten, laat staan grondstoffen die door de inschrijver worden toegepast.

5. Kunt u uitsluiten dat bij toekomstige zonneprojecten in de gemeente Apeldoorn dit soort ‘foute’ zonnepanelen worden gebruikt? a. Zo niet: bent u bereid om met medeoverheden en brancheorganisaties hier afspraken over te maken?

Antwoord: Zie ook beantwoording vraag 3. Bij de herijking van het afwegingskader zonneparken wordt gekeken of het mogelijk is om een inspanningsverplichting op te nemen om inzicht te geven in de herkomst van de panelen. Hierbij wordt bij voorkeur verwezen naar internationale richtlijnen. Er zijn verschillende ontwikkelingen rondom circulaire zonnepanelen. Deze bevatten echter nog steeds silicium, dat mogelijk bij einde levensduur van het zonnepaneel opnieuw gebruikt kan worden.

6. Bent u bereid om bij toekomstige zonneprojecten in de gemeente Apeldoorn navraag te doen bij de projectontwikkelaar over de herkomst van zonnepanelen? a. Zo ja: welke consequenties verbindt u aan de uitkomsten? b. Zo niet: waarom niet?

Antwoord: Initiatiefnemers maken pas de keuze welk paneel wordt toegepast na vergunningverlening. In deze contracteringsfase wordt een uitvraag gedaan. In dit proces worden ook voorwaarden opgenomen over de kwaliteit en herkomst van de panelen. Als blijkt dat de productie van de panelen niet voldoet aan de voorwaarden kunnen deze uitgesloten worden van de uitvraag. Ondanks deze inspanningen, is het niet uit te sluiten dat in een later stadium toch misstanden aan het licht komen. Er is (nog) geen onafhankelijke keuring van zonnepanelen en benodigde grondstoffen waarnaar verwezen kan worden waarbij de hele keten is meegenomen.

7. Welke maatregelen gaat u nemen om te voorkomen dat bij gemeentelijke zonneparken ‘foute’ zonnepanelen worden gebruikt?

Antwoord: In nieuwe aanbestedingen vanuit de gemeente wordt als eis opgenomen dat de fabrikant van de zonnepanelen de belofte heeft ondertekend van de Amerikaanse Solar Energy Industries Association (SEIA) om dwangarbeid in de toeleveringsketen tegen te gaan. Achtergrond informatie vindt u op: https://www.seia.org/news/solar-companies-unite-prevent-forced-labor-solar-supply- chainLijst: https://www.seia.org/sites/def...

Pledge%20Signatories.pdf

Daarnaast worden de ontwikkelingen in de sector en op (intern) nationaal niveau in de gaten gehouden. Waar van meerwaarde wordt dit overgenomen in toekomstige uitvragen.

8. Hoe zorgt de gemeente ervoor dat de herkomst van producten die ingekocht worden, duidelijk is en er geen gebruik wordt gemaakt van dwangarbeid of andere vormen van uitbuiting van arbeiders, wanneer er voor dat product geen certificaten of keurmerken (zoals Fairtrade) zijn?

Antwoord: Onderstaande is in het inkoop en aanbestedingsbeleid opgenomen:

1. De Gemeente contracteert alleen integere Ondernemers.

De Gemeente wil enkel zaken doen met integere Ondernemers die zich niet bezighouden met criminele of illegale praktijken. Een toetsing van de integriteit van Ondernemers is bij Inkopen (en aanbestedingen) in beginsel mogelijk, bijvoorbeeld door de toepassing van uitsluitingsgronden, het hanteren van de ‘Gedragsverklaring Aanbesteden’ of toetsing in kader van de wet Bibob.

Bij de Europese aanbestedingen (en soms ook daaronder) wordt een UEA (uniform europees aanbestedingsdocument) gevraagd waarin de inschrijver onder andere verklaart dat onderstaande uitsluitingsgronden niet van toepassing zijn:

 Kinderarbeid en andere vormen van mensenhandel

 Niet-nakoming van verplichtingen op het gebied van sociaal recht

 Niet-nakoming van verplichtingen op het gebied van arbeidsrecht

Daarnaast in de inkoopvoorwaarden:

4.6 De Contractant zal bij de uitvoering van de Overeenkomst alle van toepassing zijn de voorschriften bij of krachtens de wet gesteld naleven en de overeenkomsten die de Gemeente met derden heeft gesloten, voor zover deze overeenkomsten bekend zijn bij de Contractant, in acht nemen. Indien de Contractant genoodzaakt is om contact op te nemen met derden, zal de Contractant dit eerst ter goedkeuring voorleggen aan de Gemeente.