Schrif­te­lijke vragen klimaat­be­sten­digheid & brandweer

Indiendatum: dec. 2018
Antwoorddatum: 20 dec. 2018

Beantwoording vragen:

1. 1. Hebben de tekorten bij de brandweer geleid tot verminderde veiligheid van de natuur, mens en
   dier? Zo ja, hoe? Zo nee, waarom niet?

Antwoord

Er is in 2018 meer geld uitgegeven dan begroot, met name aan salarissen, inhuur en vrijwilligersvergoedingen. Deze uitgaven hebben geen nadelige gevolgen voor de veiligheid van natuur, mens of dier.

1. 2. Om het tekort voor 2018 te beperken wordt er nu bezuinigd op verschillende posten. Op welke
   posten wordt bezuinigd en welke gevolgen heeft dit voor de veiligheid van de natuur, mens en
   dier?

Antwoord

De bezuinigingen richten zich niet op brandweerposten, maar op financiële begrotingsposten. Om de financiële tekorten bij de brandweer te beheersen zijn verschillende maatregelen genomen:

• de budgetbewaking aan te scherpen en (de snelheid van) de informatieverstrekking over (dreigende) overschrijdingen aan het bestuur te verbeteren.
• uitsluitend uitgaven te doen die strikt noodzakelijk zijn in het kader van de basisbrandweerzorg, crisisbeheersing en kritische bedrijfsvoering.
• een aantal opleidingen te schrappen dan wel uit te stellen.
• een aantal oefeningen te schrappen.
• de externe inhuur te beperken.
• de aanschaf van automatiseringstools uit te stellen.

Deze beheersmaatregelen tasten de veiligheid van natuur, mens of dier niet aan.

1. 3. Hoe ziet het college de toekomst van de brandweer in het kader van de klimaatverandering o.a.
   wat betreft rollen (bijvoorbeeld preventie, advies bij inwoners en bedrijven, maar ook hulpverlening bij droogte en hittestress), toekomstige uitbraak van branden, benodigd materieel en aantal brandweerposten en wat voor gevolgen heeft dit voor de VNOG-budgetten?

Antwoord

De Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland is voortdurend bezig met een kijk naar de toekomst, waaronder de klimaatsverandering en technologische ontwikkelingen (bijvoorbeeld de elektrische auto en de auto op waterstof). Deze inzet is regulier en dus meegenomen in de diverse begrotingen.

1. 4. Het college heeft aangegeven dat er momenteel voldoende bezetting is qua vrijwilligers. Klopt
   dit nog steeds? Zo ja, hoe wordt ervoor gezorgd dat die vrijwilligers gemotiveerd blijven om zich in te zetten? Zo nee, wat wordt gedaan om nieuwe vrijwilligers te werven en te behouden?

Antwoord

De sterkte van posten in Apeldoorn is momenteel op orde. Tien vrijwilligers zijn momenteel nog in opleiding en nog niet volledig inzetbaar.

Om de vrijwilligers gemotiveerd te houden, probeert de VNOG de posten zo veel als mogelijk te faciliteren en te ontlasten bij de ondersteunende werkzaamheden. Concreet wordt bijvoorbeeld ondersteuning geboden bij de voorbereidingen van oefeningen, gezorgd voor de juiste middelen en materialen. Uiteraard wordt ook op de juiste momenten waardering uitgesproken.

De VNOG heeft de afgelopen maanden diverse wervingsacties opgezet die tot resultaten hebben geleid. Dit is terug te zien in het aantal (nieuwe)aanmeldingen in het afgelopen jaar. Voor de posten in Apeldoorn zijn in totaal 15 potentiele vrijwilligers geworven maar omdat het selectietraject nog niet geheel is afgerond is nog niet bekend hoeveel er daadwerkelijk aangenomen zullen worden.

Wat betreft het binden van vrijwilligers wordt gestreefd naar motivering, waardering en adequate ondersteuning zoals hiervoor aangegeven.

1. 5. Wat doet de brandweer aan preventie van o.a. natuurbranden, stalbranden en branden bij
   bedrijventerreinen? Heeft de brandweer ook een preventieve rol om droogte, bijvoorbeeld in de
   natuur, en hittestress op verschillende locaties te verminderen, waaronder ook gevoelige locaties, zoals zorginstellingen en scholen? En wat doet het college aan preventie op al deze genoemde terreinen?

Antwoord

De Veiligheidsregio Noord- en Oost Gelderland (VNOG) heeft op basis van de Wet Veiligheidsregio de taak om branden zo veel mogelijk te voorkomen, te beperken en te bestrijden. In dit kader is onder meer in 2016 het programma “Gebiedsgebonden aanpak natuurbrandpreventie” gestart. Het doel is onbeheersbare natuurbranden zo veel als mogelijk te voorkomen. Het programma wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met natuur- en infrabeheerders in verband met de benodigde maatregelen op het gebied van de vegetatie. Het realiseren van de doelstellingen kost (groei)tijd.

Daar waar de VNOG door de gemeenten gevraagd wordt om een brandveiligheids-advies voor een bedrijf of stal te verlenen, is het opstellen van een risicoanalyse vertrekpunt. Hiervoor heeft de VNOG een tool ontwikkeld: de Risico Analyse Monitor. In sommige gevallen adviseert de VNOG om – boven de wettelijke verplichting – extra maatregelen te nemen. Dit is slechts een advies aan de aanvrager omdat het bevoegd gezag (gemeente) geen handvat heeft om de maatregelen juridisch af te dwingen.

De brandweer heeft wettelijk gezien geen preventieve taak om droogte en hittestress op verschillende locaties te verminderen. Zij houdt wel de effecten van droogte in de gaten en prepareert zich daarop. Afgelopen zomer heeft de brandweer tijdens de langdurige droogte bijvoorbeeld drinkwaterplaatsen voor het wild voorzien van water. Indien er initiatieven zijn om hittestress te verminderen en de brandweer gevraagd wordt te adviseren, doet de VNOG dat ook conform de eerder genoemde risicoanalyse.

Alle brandweertaken (inclusief preventie) liggen bij de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland.

1. 6. In de zomer heeft de raad een brief ontvangen van het college waarin de aanpak van de
   aanhoudende droogte en hitte uiteen is gezet. Heeft het college deze aanpak inmiddels
   geëvalueerd? Zo ja, wat blijkt hieruit? Zijn in de evaluatie ook de gevolgen voor dieren en planten van de aanhoudende droogte en hitte en de rol van de brandweer meegenomen? Zo nee,
   wanneer volgt deze evaluatie en kunnen bovenstaande punten hierin meegenomen worden?

Antwoord

De eenheid Beheer en Onderhoud heeft een interne evaluatie gehouden De conclusie hieruit is dat er gedaan is wat ze konden doen, maar ook dat ze – gelet op de verwachting dat we vaker droge warme perioden hebben – de inrichting van de openbare ruimte hierop moeten aanpassen (hitteplan etc).

De eenheid Beheer en Onderhoud heeft ten tijde van de droogte ruim 1000 bomen, de jonge aanplant en bloembakken extra water gegeven. Dit water is in overleg met het waterschap en de brandweer opgepompt. Ondanks alle inspanningen is er schade ontstaan aan de flora en fauna. Hierbij moet worden toegevoegd dat de natuur veerkrachtig is en zich ook herstelt. In het voorjaar van 2019 is er beter zicht op de effecten van de aanhoudende droogte en hitte.

1. 7. Wanneer is de klimaatstresstest van Apeldoorn gereed en wanneer wordt deze met de raad en
   inwoners van Apeldoorn gedeeld en besproken? Wordt hierin ook de rol van de brandweer
   meegenomen?

Antwoord

Apeldoorn heeft in 2013 al een stresstest voor wateroverlast uitgevoerd. In 2015 is een stresstest voor hitte uitgevoerd en in 2016 een stresstest voor droogte. Een stresstest voor overstromingsrisico’s is voorlopig voor Apeldoorn niet nodig.

De resultaten van de stresstesten zijn intern beschikbaar en worden nu al gebruikt bij ruimtelijke ontwerpen, plannen en programma’s. Binnenkort wordt deze informatie ook gedeeld met een groter publiek via de website onder andere in de vorm van een Klimaatatlas voor Apeldoorn. Aan deze Klimaatatlas en website wordt op dit moment gewerkt. De verwachting is dat deze producten aan het eind van het 1^e kwartaal van 2019 gereed zijn. In de Klimaatatlas wordt ook aandacht besteed aan brandrisico’s via het zogenaamde Fire Wise. Hierover vindt afstemming plaats met de brandweer. Als de Klimaatatlas gereed is zal de raad hierover geïnformeerd worden. Indien gewenst kunnen geïnteresseerden tussentijds aan de hand van de al ontwikkelde producten bijgepraat worden.

Dit jaar heeft de regio Vallei en Veluwe (28 gemeenten, waaronder Apeldoorn en het waterschap) een regionale stresstest laten uitvoeren. Hiermee is vooruitlopend op 2020 al voldaan aan de landelijke afspraak uit het Deltaprogramma. Omdat dit een regionale stresstest is bevat deze stresstest ‘light’ minder detail-informatie over Apeldoorn. Communicatief is het een mooi product geworden. Deze klimaateffectatlas is beschikbaar via https://klimaatvalleienveluwe.nl/atlas/