Schrif­te­lijke vragen over glyfosaat


Indiendatum: apr. 2019

Steeds meer akkers kleuren oranje-geel door het gebruik van het omstreden middel glyfosaat, ook wel roundup genoemd, wat voor particulieren en de gemeente verboden is. (1) Dit middel heeft niet alleen negatieve effecten op de planten, maar ook voor insecten, waterleven, vogels en andere dieren, waterkwaliteit (2) en mogelijk ook voor de gezondheid van mensen (het zou kankerverwekkend zijn (3)). Momenteel is er een discussie over landbouwgifgebruik gaande in zowel Den Haag (4) als Europa (5).

Ook op veel plekken in Apeldoorn wordt gebruik gemaakt van glyfosaat. Dit gebeurt zowel in de buurt van particuliere woningen, langs toeristische wandel- en fietsroutes als nabij natuurgebieden.

Wij stellen dan ook de volgende vragen:

  1. Bent u op de hoogte van het feit dat er glyfosaat wordt gebruikt in onze gemeente om akkers dood te spuiten, ondanks dat er een motie is aangenomen in de Tweede Kamer die oproept tot een verbod van gebruik van glyfosaat?
  2. In hoeverre gaat het doodspuiten van akkers samen met de gemeentelijke doelen van een veilige en gezonde leefomgeving, het vergroten van de biodiversiteit en een toeristisch toplandschap?
  3. Bent u bereid om in gesprek te gaan met LTO en boeren om te onderzoeken wat er nodig is om ervoor te zorgen dat op Apeldoornse akkers niet meer gespoten wordt met glyfosaat en het aantrekkelijker en natuurlijker maken van het landschap? Welke mogelijkheden ziet het college om een convenant met onze boeren te sluiten, zoals (bijvoorbeeld) het Groningse convenant biologische landbouw?
  4. Hoe en door wie wordt er gecontroleerd op de hoeveelheid en de soorten gif die worden gebruikt bij deze platgespoten akkers?
  5. Kan de gemeente spuitvrije zones instellen om het gebruik van glyfosaat en ander landbouwgif te verminderen of te verbieden? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet?
  6. Wat doet de gemeente aan lobbywerk om glyfosaat te laten verbieden?
  7. Wat zou de gemeente verder kunnen doen om te voorkomen dat er in Apeldoorn glyfosaat gespoten wordt?

Maaike Moulijn

Partij voor de Dieren

1 https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/wederom-kleuren-nederlandse-akkers-oranje-geel-door- gebruik-van-het-omstreden-middel-glyfosaat~b74c696a

2 https://www.tubantia.nl/achter...

3 https://www.nrc.nl/nieuws/2019...

4 https://www.trouw.nl/groen/sch...

5 https://www.nrc.nl/nieuws/2018...

Indiendatum: apr. 2019
Antwoorddatum: 3 jun. 2019

Beantwoording vragen:

  1. Bent u op de hoogte van het feit dat er glyfosaat wordt gebruikt in onze gemeente om akkers dood te spuiten, ondanks dat er een motie is aangenomen in de Tweede Kamer die oproept tot een verbod van gebruik van glyfosaat?

Het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen is gebonden aan Europese regelgeving. De EU heeft besloten om glyfosaat tot ten minste 2022 toe te staan. De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft op de motie van eind april 2019 van de Tweede Kamer geantwoord dat zij eerst het nadere onderzoek van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) wil afwachten. Het Ctgb beoordeelt welke gewasbeschermingsmiddelen veilig zijn voor mens, dier en milieu voordat ze op de Nederlandse markt komen. Momenteel zijn middelen die glyfosaat bevatten toegestaan op de Europese en Nederlandse markt. Het gebruik van dit legale middel wordt niet aan de gemeente gemeld, de gemeente is hiervoor immers niet het bevoegd gezag.

  1. In hoeverre gaat het doodspuiten van akkers samen met de gemeentelijke doelen van een veilige en gezonde leefomgeving, het vergroten van de biodiversiteit en een toeristisch toplandschap?

Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen dient aan de Europese en landelijke wet- en regelgeving te voldoen. Deze regels zijn opgesteld om de veilige en gezonde leefomgeving te waarborgen. Het gemeentelijk beleid op biodiversiteit gaat over het versterken van ecosystemen en soortenrijkdom. Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen draagt hier niet aan bij op de landbouwgronden waar deze worden toegepast. Buiten deze gronden investeren we extra in natuur en landschap. Wij stimuleren hierbij onder meer bewoners van het buitengebied tot het aanleggen en beheren van natuur en van nieuwe landschapselementen, bijvoorbeeld door de subsidieregeling Landschap. Wij hebben geen aanwijzingen dat het gebruik van glyfosaat in het agrarisch gebeid van de gemeente Apeldoorn groter is dan in ander gebied, waardoor dit onevenredig afbreuk zou doen aan de uitstraling van ons landelijk gebied.

  1. Bent u bereid om in gesprek te gaan met LTO en boeren om te onderzoeken wat er nodig is om ervoor te zorgen dat op Apeldoornse akkers niet meer gespoten wordt met glyfosaat en het aantrekkelijker en natuurlijker maken van het landschap? Welke mogelijkheden ziet het college om een convenant met onze boeren te sluiten, zoals (bijvoorbeeld) het Groningse convenant biologische landbouw?

De bevoegdheid om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen toe te staan ligt bij de Europese Unie en de nationale overheid; de gemeente Apeldoorn heeft op dit gebied geen bevoegdheden. Gelet op de discussie op deze niveaus over de toepassing – alsmede de huidige bestuurlijke prioritering in Apeldoorn - achten wij het niet opportuun om in te zetten op een convenant met LTO. Initiatieven van boeren of LTO om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op een verantwoorde wijze verder te beperken juichen wij van harte toe.

  1. Hoe en door wie wordt er gecontroleerd op de hoeveelheid en de soorten gif die worden gebruikt bij deze platgespoten akkers?

In Nederland zijn verschillende partijen betrokken bij de monitoring en handhaving van gewasbeschermingsmiddelen.

  • Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) adviseert de nationale overheid over de gevolgen van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Ze leveren onder meer de onderbouwing voor normen voor de maximale concentratie van gewasbeschermingsmiddelen in de leefomgeving, de werkplek, drinkwater en voeding.
  • Het Ctgb beoordeelt welke gewasbeschermingsmiddelen veilig zijn voor mens, dier en milieu voordat ze op de markt komen. De middelen moeten gebruikt worden volgens het wettelijk gebruiksvoorschrift dat vermeld staat op het etiket.
  • Voor professioneel gebruik is een bewijs van vakbekwaamheid nodig dat wordt afgegeven door het Bureau Erkenningen.
  • De controle op het gebruik van beschermingsmiddelen voor de landbouw wordt uitgevoerd door de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA), de Waterschappen en de Inspectie SZW (toezichthouder van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid). Dit is geen bevoegdheid van de gemeenten.
  • Door de Omgevingsdiensten vindt er toezicht en handhaving plaats op de opslag van gewasbeschermingsmiddelen. Er zijn regels verbonden aan de toegestane hoeveelheid gevaarlijke stoffen en de opslagwijze.
  1. Kan de gemeente spuitvrije zones instellen om het gebruik van glyfosaat en ander landbouwgif te verminderen of te verbieden? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet?

De gemeente heeft geen bevoegdheid om bepaalde gewasbeschermingsmiddelen te verbieden. Deze bevoegdheid ligt bij het Ctgb.

Via het bestemmingsplan kan de gemeente wel spuitvrije zones instellen tussen woningen en percelen waarop gewasbeschermingsmiddelen worden toegepast. In het kader van het bestemmingsplan beoordeelt de gemeente of sprake is van een aanvaardbaar woon- en leefklimaat. In de praktijk zijn spuitvrijezones voornamelijk opgenomen rondom (fruit)boomgaarden omdat hier gewasbeschermingsmiddelen omhoog worden gespoten. Omdat in Nederland alleen gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt die als veilig zijn beoordeeld, én omdat in de gewone akkerbouw omlaag wordt gespoten, worden in bestemmingplannen zelden spuitvrije zones opgenomen voor agrarische percelen.

  1. Wat doet de gemeente aan lobbywerk om glyfosaat te laten verbieden?

De gemeente is in afwachting van de verschillende ontwikkelingen op dit gebied en volgt deze met belangstelling. Ook is de gemeente van mening dat indien maatregelen nodig zijn, dit beter in samenspraak met de VNG opgezet kan worden.

  1. Wat zou de gemeente verder kunnen doen om te voorkomen dat er in Apeldoorn glyfosaat gespoten wordt?

De gemeente heeft geen bevoegdheid op dit gebied. Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen is in Europese en nationale wetgeving geborgd. Uiteraard volgen wij ontwikkelingen op dit gebied met veel belangstelling.